1494 - Neyðarlög

Í Ölfusinu bjuggu eitt sitt tveir ungir menn. Eldri bróðirinn var stundum nefndur broddskita. Enga hugmynd hef ég um hvernig það viðurnefni var til komið. Bróðir hans sem ég man eftir við skólann í Hveragerði var oftast kallaður broddskitubróðir. Hann var ekki í sama bekk og ég, en umgekkst okkur samt nokkuð. Man alls ekki hvað hans rétta nafn var, en það hef ég þó örugglega vitað. Strákgreyinu líkaði nafnið auðvitað stórilla og nú til dags hefði háttalag af þessu tagi verið kallað einelti og skólastjóra og kennurum borið skylda til að reyna að koma í veg fyrir það.

Í skólanum varð ég fyrir lítilsháttar einelti, en af því ég gat svarað fyrir mig var ég tekinn í klíkuna. Sú klíka stundaði einelti gagnvart öðrum (sérstaklega krökkunum úr sveitinni) og stóð ég mig nokkuð vel þar. Sá til dæmis til þess að nafngiftirnar „Ingi lús“ og „broddskitubróðir“ væru í stöðugri notkun. Ef til líkamlegs ofbeldis kom reyndi ég þó að halda mig fjarri, því ég var ekki góður í slíku og hræddur við það.

Þegar ég bjó að Vegamótum á Snæfellsnesi (1970 til 1978) fór ég eitt sinn á bændafund eða eitthvað þess háttar sem haldinn var á Breiðabliki. Þar held ég að flestir bændur úr sveitinni hafi verið. Þar var t.d. Gunnar Guðbjartsson á Hjarðarfelli sem þá var formaður Stéttarsambands bænda.

Hann skýrði m.a. frá því að samkvæmt lögum væri leyfilegt að flytja út allt að 10 prósentum af framleiðslumagni hverrar búgreinar. Allir vissu samt að miklu meira en 10% af dilkakjöti var flutt út (með ærnum útflutningsbótum) enda nálgaðist sláturfé hvers árs um þetta leyti eina milljón og sláturhús voru mörg. Hann sagði að lögin væru einfaldlega túlkuð þannig að ef útflutningur einhverrar búgreinar væri minni en 10% af framleiðslunni (mjólk, ostar, smjör, egg o.s.frv.) mætti bæta svipuðu verðmæti við útflutning annarrar búgreinar (dilkakjöts í þessu tilfelli) Þessi túlkun væri þó umdeild og ekki víst að hún héldi endalaust.

Í hæstarétti var einhverju sinni kveðinn upp dómur í máli vegna skyldu til greiðslu gjalda af allri búvöruframleiðslu til búnaðarfélaga eða einhverra félaga sem samtök bænda réðu yfir. Því var haldið fram að þetta samræmdist ekki eignarréttarákvæðum stjórnarskrárinnar. Dómur hæstaréttar studdi málstað bændasamtakanna og ég man að ein röksemdin sem tilfærð var í úrskurði réttarins sneri að því að alltof kostnaðarsamt væri fyrir ríkissjóð að endurgreiða slíkt aftur í tímann ef dæmt væri samtökunum í óhag.

Þetta er að mörgu leyti sama sjónarmiðið og flestir gera ráð fyrir að verði ráðandi hjá réttinum varðandi neyðarlögin svonefndu. Ég held aftur á móti að rétturinn hafi þroskast svo að ekki sé horft á hvað er erfitt eða óframkvæmanlegt fyrir ríkið að gera, heldur hvað beri að gera lögum samkvæmt.

Á útvarpi Sögu og víðar er mikið rifist um hve margir hafi verið á mótmælunum um helgina. Þetta er hefðbundið. Einnig er rifist um hverjir hafi flutt bestu ræðurnar á Alþingi í gærkvöldi. Mér fannst Jóhanna betri en oftast áður, Steingrímur Jóhann fjarri sínu besta, en Guðmundur Steingrímsson fannst mér flytja ræðu sína best. Fylgdist þó ekki með öllum ræðunum. Missti t.d. af ræðu Vigdísar Hauksdóttur sem margir telja að hafi verið afar skrautleg. Alls ekki er þó víst að ræðumennska sé best til þess fallin að meta gæði þingmanna og stjórnenda.

Kópavogskirkja.

Athugasemdir

[Sigurður Hreiðar, 5.10.2011 kl. 13:53]

Var ekki ræða Vigdísar aðallega steinrunnin? Eða steingerð? Eða bara gengin í björg?

[Sæmundur Bjarnason, 5.10.2011 kl. 14:36]

Veit það ekki, en einhver sagði að hún ætti að setjast í helgan sand.

[Axel Jóhann Hallgrímsson, 5.10.2011 kl. 18:18]

Ég hef oft velt því fyrir mér hvað lífið hafi gert Vigdísi Hauksdóttur. Allar ræður hennar eru biturðin uppmáluð og í gegn skín reiði og beinlínis heift.

Ég mundi ekki glöggt ræðu Vigdísar svo ég horfði á hana á vef RUV núna áðan og sé ekki eftir því. Heiftin var rauði þráðurinn í ræðunni og ákafinn slíkur að á einum stað í ræðunni varð henni á að snúa gagnrýninni á ríkisstjórnina á haus og upp á stjórnarandstöðuna í drjúgan tíma áður en hún áttaði sig og óf ofanaf vafningnum.

Að baki Vigdísar sést Ragnheiður Ríkharðsdóttir í forsetastól, veltast um af hlátri.

Ræðu Vigdísar og þetta atvik má sjá  á http://dagskra.ruv.is/sjonvarpid/4616285/2011/10/03/  , tími 1:54:40

Ræða Vigdísar byrjar á 1:51:30

[Sæmundur Bjarnason, 5.10.2011 kl. 22:24]

Ég held ég láti það alveg vera að horfa á gamlar ræður stjórnmálamanna. Hef ekki gert það hingað til og ætla ekki að byrja á því núna. Skil samt vel að þú skulir vilja glöggva þig á því hvað sagt var. Takk fyrir það.