1493 - Páll og Jónas

Tveir af allra orðljótustu og æstustu bloggurum sem um stjórnmál skrifa eru Páll Vilhjálmsson og Jónas Kristjánsson. Báðir eru allgóðir pennar og hafa þónokkra reynslu í stjórnmálaskrifum. Ég get ekki að því gert að ég met Jónas miklu meir. Finnst hann skrifa af mikilli þekkingu um mál en  Páll reyna að ganga sem allra lengst í orðhengilshætti og ógeðslegum níðskrifum. Les ekki alltaf það sem hann skrifar að vísu. Af Moggabloggurum er hann samt mjög vinsæll og mikið lesinn. Flaggar því líka óspart og þykist vita alla hluti. Skrifar oft á dag og gætir þess jafnan að linka í vinsælar fréttir.

Það eru að vísu margir sem reyna að ganga eins langt og hann í ESB og Jóhönnu níði. Þetta er það sem mér finnst og vel getur verið að mörgum finnist Jónas ganga mjög langt í hina áttina. Ekki finnst mér það samt.

Útvarp Saga (Pétur Gunnlaugsson) segir að ESB standi nú frammi fyrir þeim stærsta vanda sem það hefur nokkru sinni gert. ESB er meira en evran og fjármálalegt samstarf. Fjármálalega séð er líklegt að vandinn nú sé stór og ekki skal ég draga úr að í því kerfi sem búið er við, skipta fjármálin miklu. Þau þurfa þó ekki að skipta öllu máli, nema svo sé ákveðið. Bankana þarf ekki endilega að reka á þann hátt sem gert er.

Á sínum tíma gerðu kaupfélögin útaf við kaupmennina sem mergsugu bændur. Síðan fóru þessi sömu félög að drepa af sér alla samkeppni og urðu ríki í ríkinu áður en þau liðu víðast hvar undir lok. Á sama hátt og kaupmennirnir hér áður fyrr urðu að gefast upp fyrir kaupfélögunum (samtökum fólksins) held ég að fjármálastofnanirnar og bankarnir þurfi e.t.v. að leggja upp laupana ef fólk sameinast gegn þeim.

Það fólk sem staðið gæti fyrir slíku hér á Íslandi er til. Þann eldmóð og þá framsýni sem einkenndi upphaf samvinnuhreyfingarinnar hér á landi er enn hægt að finna. Samvinnuhreyfingin sótti sér fyrirmyndir til Bretlands. Enn held ég að læra megi af útlendingum. Nýjungar í bankastarfsemi er víða verið að prófa. Eitthvað af því gætum við Íslendingar tekið upp.

Blóm

Athugasemdir

[Ellismellur 4.10.2011 kl. 05:08]

Ekki finnst mér hægt að tala um þá Jónas og Pál sem eitthvað sambærilega menn. Jónas er fagmaður fram í fingurgóma en hinn er bara orðasóði. - Ég er búinn að skoða sögu samvinnufélaganna talsvert, hef orðið að gera það vegna starfa minna. Eitt sem ég rak mig fljótlega á var það, að frumkvöðlar félaganna hér norðanlands allavega voru alls ekki fátæklingarnir. Alls ekki. Þetta voru ríku bændurnir, embættismenn o.s.frv. Þeir voru fjárhagslega sjálfstæðir og gátu þessvegna staðið uppi í hárinu á dönskum kaupmönnum og innlendum starfsmönnum þeirra. Þessir bændur sættu sig hvorki við afurðaverð né verð á verslunarvöru og með því að taka sig saman, gátu þeir haft áhrif á hvorttveggja. Það sem gekk hinsvegar frá flestum kaupfélögum var það, að farið var að nota þau sem fjárhagsleg sjúkrasamlög án iðgjalda fyrir efnahagslega öryrkja, sem voru bæði einstaklingar og fyrirtæki.

[Sæmundur Bjarnason, 4.10.2011 kl. 08:41]

Jónas talar algerlega tæpitungulaust. Veit samt að sjónarmið Páls eiga sér talsvert marga fylgjendur. Ég er ekki endilega að bera þá saman en báðir virðast hafa mikil áhrif. Það er hægt að vera fylgjandi ESB-aðild án þess að vera sammála öllu sem Jónas segir og líka vera á móti án þess að vera sammála Páli.

Það sem þú segir um kaupfélögin er áhugavert. Margir neyddust til að halda tryggð við kaupmennina vegna örbirgðar. Hún er kannski minni núna. Kaupmannsveldið tryggði sumsstaðar atvinnu en kaupfélögin ekki. Samanber t.d. Flatey á Breiðafirði.

[Ellismellur 4.10.2011 kl. 09:45]

Hvort örbirgð er hlutfallslega minni núna en í lok 19. aldar skal ég ekki segja. Þetta er allt afstætt, þ.e. fer eftir hver viðmiðunin er. En kaupfélögin eru eiginlega orðin sagnfræði nú orðið.

[Axel Jóhann Hallgrímsson, 4.10.2011 kl. 09:57]

Kaupfélögin voru góð til síns brúks meðan starfsemi þeirra snérist um að þjóna eigendum sínum. 

Kaupfélögin urðu svo með tíð og tíma, hvert í sínu byggðarlagi, ríki í ríkinu. Ekkert mátti gera nema Kaupfélagið gerði það og gilti einu þó það væri utan starfssviðs þeirra.

Ef einstaklingur setti á fót trésmíðaverkstæði eða hvaðeina, þá var Kaupfélagið komið daginn eftir með sömu starfsemi við hliðina til að drepa hana  niður. 

Kaupfélögin áttu Sambandið sem þjónustaði Kaupfélögin. En á einhverjum tímapunkti snérist þetta við, Sambandið átti orðið Kaupfélögin og mergsaug þau sjálfu sér til viðhalds og gekk þannig af þeim dauðum.

Það var lítil eftirsjá af þessu batteríi þegar svo var komið.

[Billi bilaði, 4.10.2011 kl. 11:22]

Mér þótti oft gaman að lesa Jónas, en gafst upp eftir að hann var búinn að kalla „mig“ fífl og fávita nógu oft. Páll er einn af þeim sem hefur fengið mig til þess að hætta að lesa moggabloggið. Ég týnist á milli hinna ýmsu Páls-trjáa sem eitra þennan skóg.

Heyrði óvart í Páli í Silfri Egils um daginn, og fyrsta setningin var níð og þar með hætti ég að hlusta á hann.

[Sæmundur Bjarnason, 4.10.2011 kl. 11:48]

Takk Billi. Mér þykir vænt um þú skulir lesa mitt blogg þó þú sért að mestu hættur að lesa Moggabloggið. Ég er nefnilega Moggabloggari ennþá þó margir hafi farið þaðan.

[Sæmundur Bjarnason, 4.10.2011 kl. 11:55]

Já, Ellismellur. Kaupfélögin eru sagnfræði. Mér finnst samt að ég hafi eftir veru mína á Samvinnuskólanum meira vit á tilurð þeirra en margir aðrir. Þetta með örbirgðina er auðvitað afstætt. Margir eiga eflaust erfitt með að slíta sig frá bönkunum núna ekki síður en fátækir bændur áttu erfitt með að slíta sig frá kaupmanninum á sínum tíma.

Já, Axel. Kaupfélögin voru mjög áhrifamikil víða á landsbyggðinni. Nú efast margir um að byggðaþróunin á landinu hafi verið þjóðinni í heild hagstæð.