2073 - Örvhendi

Örvhendi er merkilegur sjúkdómur, ef sjúkdóm skyldi kalla. Margskonar hjátrú tengist örvhendi. Margir trúa því að örvhent fólk sé gáfaðra en annað. Ekki dettur mér í hug að viðurkenna slíkt, enda er ég ekki örvhentur. Sagt er að um það bil tíundi hver einstaklingur sé örvhentur. Örvhendi getur þó verið mismunandi mikil. Skilgreiningu vantar. T.d. eru sumir örvhentir á sumt en ekki annað. Engin leið er að greina þarna á milli. Vitaskuld tengist þetta eitthvað heilastarfsemi, ekki síst vegna þess að vitað er að hvað hreyfingu varðar stjórnar hægra heilhvelið vinstri hluta líkamans og öfugt. Málstöðvar eru sagðar vinstra megin í flestum, hvað sem það þýðir nú.

Líklega er örvhendi ekki ættgeng. Er semsagt ekki í genunum. Ekki er þetta vegna einhvers ávana. Hvernig í ósköpunum stendur þá á þessu?

Á ensku er þeir kallaðir southpaw sem eru örvhentir. Best væri að þýða það með „suðurkrumla“ eða einhverju þessháttar. Mér skilst að „paw“ þýði loppa, krumla, fótur eða eitthvað þess háttar. Af hverju það er frekar kennt við suður en norður hef ég enga hugmynd.

Óumdeilt er að flest er fremur sniðið að þörfum rétthentra og örvhentir þurfa oft að glíma við vandamál sem aðrir þekkja ekki. Heilastarfsemi þeirra er á margan hátt frábrugðin þeirri sem er hjá rétthentum einstaklingum. Auðvitað stafar það oftast af því að skipuleggja þarf þá starfsemi öðruvísu og fátt eða ekkert bendir til þess að örvhentir einstaklingar skari framúr í listum eða þ.h. Þó er u.þ.b. 10 - 15% munur á tekjum örvhentra og rétthentra og er sá munur hinum örvhentu í hag. Þetta hefur ekki tekist að skýra.

Sumir halda því fram að örvhendi sé að aukast. Sé það rétt er ekki vitað af hverju það er. Óneitanlega er þetta efni sem áhugavert væri að rannsaka. Rannsóknir þær sem gerðar hafa verið á þessu efni hingað til, eru fremur fátæklegar.

Margt er einkennilegt í sambandi við íþróttir og örvhendi. Áhöldin sem notuð eru virðast þar geta haft áhrif. Í íþróttum sem menn snertast mikið er ekki um það að ræða að hlutfall örvhentra sé hærra en eðlilegt er, en ef svo er ekki virðist fjarlægð milli iðkenda geta haft áhrif í þá átt að gera hlutfall örvhentra hærra en almennt er. T.d. eru mjög margir örvhentir í skylmingum.

Alþjóðadagur örvhentra er 13. ágúst.

Satt að segja finnst mér boðskapur Ragnheiðar Elínar hálf ógeðslegur. Hún virðist vera tilbúin til að selja orku á tombóluverði og gefa mikinn afslátt af henni. Sennilega er hún að skipa forstjóra Landsvirkjunar að láta ekki svona. Mér finnst að hann eigi frekar að segja af sér en hlýða svona vitleysu.

Þegar við komum til Munchen var ákveðið að starta Októberfest strax, þó September væri.

Athugasemdir

[Jens Guð, 15.11.2013 kl. 01:16]

  Ég hef stúderað þetta til margra ára.  Fyrst og fremst vegna þess að ég vinn við að kenna skrautskrift.  Líka vegna þess að afasonur minn er örvhentur. 

  Það skiptir miklu í skrautskrift hvort að skrautskrifarar eru rétthentir eða örvhentir.  Hlutfall örvhentra er mismunandi eftir þjóðum.

  Það eru til rosalega margar kenningar um dæmið en tiltölulega fáar alvöru rannsóknir.  Ein sú sem þykir marktækust er bresk.  Hún skilgreinir um 10% örvehenta.  Ég hef lesið aðrar rannsóknir sem benda til 6%.  En látum það liggja á milli hluta.

  Það er líka til grátt svæði þar sem einstaklingar eru það sem kallast jafnhentir.  Í því samhengi bendi ég á frænda minn,  trommusnillinginn Pétur Östlund.  Á milli þess að vera jafnhentur og örvhentur er grátt svæði.  Sumir eru rétthentir til vissra hluta (til að mynda að skrifa með hægri hönd) en beita vinstri hönd til annarra verka.  Fram til þessa hefur um of verið lagt út frá því með hvorri hendi viðkomandi skrifar.

  Við sem erum verulega upptekin af tónlist uppgötvum snemma að þeir sem ná afburðar árangri á sviði lista eru örvhentir.  Hlutfallið er miklu hærra en hlutfall örvhentra í samfélaginu.  Dæmi:  Helmingur Bítlanna var örvhentur (Paul og Ringó).  Við getum auðveldlega stillt fram öflugum lista örvhentra sem háu hlutfalli af þeim sem hafa skarað framúr í músík.  Allt frá Jimi Hendrix til Kurt Cobain.

  Það hefur verið rannsakað og niðurstaða fengin í því að sá hluti heilans sem hefur að gera með sköpun er stærri í örvhentum en öðrum.  Talið er að það tengist því að ótal mörg verkfæri séu hönnuð fyrir rétthenta en örvhentir þurfi að finna nýja nálgun.  Fyrir bragðið þroskist sköpunargleði örvhentra hraðar og meira en rétthentra.

  Eftir að hafa kennt sennilega um 30 þúsund manns skrautskrift á 33 árum votta ég að þegar upp er staðið séu örvhentir að meðaltali bestu skrautskrifararnir.   

[Sæmundur Bjarnason, 15.11.2013 kl. 02:31]

Takk fyrir þetta.

Mér þykir þú hafa stúderað þetta mikið. Reyndar er það ekkert skrýtið en aftur á móti er undarlegt hve fáar alvörurannsóknir á þessu fyrirbrigði eru. Ég skrifað þetta nú bara af því að mér datt það svona í hug. Pældi ekki mikið í þessu.

Ef ég ætti að mæla sérstaklega á móti því sem þú segir mundi ég sennilega byrja á að mótmæla því að mismunur milli þjóða sé mikill. Mælingaraðferðirnar kunna að vera mjög misjafnar og túlkun svolítið erfið.

Einnig gæti ég bent á að þetta með listirnar sé ekki alveg öruggt. Músík er ekki allt. Einnig má efast um að skrautskrift sé merkilegasta atvinnugreinin.

Annars hugsa ég að þú hafir velt þessu mun meira fyrir þér en ég og vitir sennilega meira um þetta. Gætir jafnvel sjálfur verið örvhentur.

[geirmanusson 15.11.2013 kl. 08:54]

Ekki má gleyma þætti kaþólksrar trúar í sambandi við örvhendi. Kirkjan barðist við örvehndi og það svo, að örvhentum börnum var refsað. Algent var til skamms tíma að nota öryggisnælu og festa vistri ermi barn fyrir aftan bak. Líka var gert í því að berja vinstri hönd barnsins með reglustiku. Stúlka, sem ég þekkti, varð fyrir þessu og sagði þettt mjög algengt. Líka var örvhentum börnum hótað miklum sálarháska ef þau létu ekki af örvhentninni.

[Sæmundur Bjarnason, 15.11.2013 kl. 10:31]

Já, áður fyrr var barist mikið á móti þessu. Held samt ekki að hægt sé að kenna kaþólikkum um það eingöngu.

Þessvegna segi ég líka í grein minni að ekki geti þetta verið ávani því þetta leiddi vitanlega til þess að allir vildu frekar vera rétthentir. Málið styður það og margt fleira.