1535 - Skák og lambsverð

Gamla myndin.
Trésmiðja Hveragerðis.

Það er hálfilla gert að vera að gera grín að Vigdísi Hauksdóttur. Sumir kalla það einelti. Hún sagði í gær, miðvikudag, á degi íslenskrar tungu: „Ég var ekki fædd í gær“. Með öðrum orðum hún hélt ræðu á Alþingi sama daginn og hún fæddist. Það hlýtur að vera einhvers konar met. Já, já. Þetta er aumlegur útúrsnúningur en ósköp líkt því sem háttvirtir/hæstvirtir alþingismenn láta oft útúr sér í hálftíma hálfvitanna. Svo talar þetta vesalings fólk um vanvirðingu við Alþingi.

Líklega er millisvæðamótið í Gautaborg árið 1955 fyrsta skákmótið sem ég fylgdist með að einhverju ráði. http://www.worldchesslinks.net/ezdc3.html Fréttir og fréttabréf frá því móti minnir mig að hafi birst í Mogganum. Man að þar var Bronstein efstur eftir að hafa unnið tíu skákir og gert tíu jafntefli. Í fjórða sæti var Petrosjan en hann vann fimm skákir og gerði fimmtán jafntefli. Man að mér þótti þessar tölur merkilegar. Í öðru sæti var Keres þó hann hefði tapað tveimur skákum. Þriðji var svo Panno.

Á þessum árum einokuðu sovétmenn skákina að mestu. Þegar Botvinnik og Smyslov háðu síðan einvígi í Moskvu um heimsmeistaratitilinn var einungis sagt frá því í Þjóðviljanum. Man að ég sá hann einhverju sinni hjá Sigurði Árnasyni. Björgvin Árnason var þá líklega einum bekk á undan mér í skólanum. Var í heimsókn hjá honum þegar þetta var. Já, það voru ekki margir Hvergerðingar á þeim tíma sem lásu Þjóðviljann.

Sagan um uppruna skáktaflsins er mörgum kunn. Sá sem fann upp taflið vildi aðeins fá greitt fyrir það þannig að eitt hveitikorn yrði greitt fyrir fyrsta reitinn á skákborðinu, tvö fyrir þann næsta og síðan yrði tala hveitikornanna tvöfölduð fyrir hvern reit. Kóngsa þeim sem taflið fékk þótti þetta ekki hátt verð fyrir svo góðan leik, en þegar farið var að reikna varð talan nokkuð há.

Grein birtist í Mogganum nýlega þar sem greinarhöfundur ímyndar sér að Þorgeir Ljósvetningagoði hafi sent lambsverð til Vatikansins árið 1000. Hann kærði sig ekki um peninga heldur vildi ávallt halda sig við lambsverð. Miðað við 5% vexti ætti hann nú að eiga talsvert mörg lambsverð þar inni.

Í bloggi um þetta mál segir:

Samkvæmt reiknitölvu minni er innistæðan nú pr. 1. nóvember sl. 2.644.730.110.000.000.000.000 lömb eða til þess að segja þetta í mæltu máli: Rúmlega tvöþúsund sexhundruð og fjörutíu milljarðar milljarða lamba, sem svarar til 377 milljarða lamba á hvern jarðarbúa.

Vel getur verið að þetta sé rétt. Ekki ætla ég að reikna. Þetta sýnir bara að háar tölur og langur tími gefur oft skrítnar útkomur. Slíkt er mjög vafasamt að nota á verðmæti og mun betra að hugsa bara um afkomu næsta dags en hvernig afkoma einhvers verður eftir meira en þúsund ár eða 64 tvöfaldanir.

Bekkurinn fjær er blautari en sá sem er nær. Af hverju?