889 - Djákninn á Myrká

Einhver frægasta draugasaga á Íslandi er sú um djáknann á Myrká. Bærinn Myrká er í Eyjafirði og konan sem djákninn hélt við hét Guðrún og átti heima á Bægisá sem einnig er í Eyjafirðinum en hinum megin Hörgár. Djákninn vildi nú bjóða Guðrúnu sinni í partý um jólin og sagðist mundi koma og sækja hana á hesti sínum sem Faxi var nefndur. Allt kostaði þetta aukaferð því enginn var síminn. 

Þegar hann fór heim frá því að bjóða Guðrúnu í jólapartýið hafði veður versnað og vaxið í Hörgá frá því sem áður hafði verið. Drukknaði hann þar og segir ekki meira frá því. Höfuð hans skaddaðist á ísjaka í ánni og var líkið flutt að Myrká og jarðað þar í vikunni fyrir jól.

Guðrún á Bægisá hafði ekki frétt af þessu og á aðfangadag jóla hafði veður skánað nokkuð. Bjó hún sig þá til ferðar að Myrká. Barið var að dyrum og Guðrún flýtti sér áleiðis út og fór bara í aðra ermina á kápunni en lagði hina yfir öxlina og greip í hana. Faxi og aðkomumaður einn biðu hennar fyrir utan og haldið var strax af stað. Við Hörgá lyftist hattur draugsa og sá þá í bera hauskúpuna. Tungl óð í skýjum. Hann kvað:

Máninn líður,
dauðinn ríður,
sérðu ekki hvítan blett
í hnakka mínum,
Garún, Garún?

Henni brá en þagði við. Við Myrká segir hann:

Bíddu hérna, Garún, Garún,
meðan ég flyt hann Faxa, Faxa,
upp fyrir garða, garða.

Henni verður litið í kirkjugarðinn. Þar sér hún opna gröf og verður mjög hrædd. Greip hún þá til þess ráðs að hringja kirkjuklukkunum sem mest hún mátti. Þá var gripið í hana en kápan var hálflaus og hélt hún annarri erminni en draugsi steyptist ofan í gröfina með afganginn af kápunni. Draugurinn ásótti Guðrúnu næstu vikurnar og að lokum var fenginn galdramaður vestan úr Skagafirði og gat hann sært djáknann aftur ofan í jörðina.

Auðvitað trúir þessu ekki nokkur maður. Draugar eru ekki til og myrkfælni er bara aumingjaskapur. Í flestum útgáfum er sagan miklu lengri og ítarlegri en þetta. Ekki veit ég af hverju hún er svona fræg. Draugasögur eru yfirleitt hálfgerð endileysa.