1171 - Skúlaskeið

Friðrik Þór Guðmundsson er einn þeirra sem bjóða mun sig fram til stjórnlagaþings. Hann fjallar nýlega á sínu bloggi um það að sú stjórnarskrárnefnd sem árið 1983 starfaði undir forystu Gunnars heitins Thoroddsen hafi eiginlega verið sammála um að setja ákvæði um þjóðaratkvæðagreiðslur inn í stjórnarskrána. Aðeins það hlutfall kjósenda sem krafist gæti þjóðaratkvæðis var svolítið óljóst. Sennilega hefði þó vel getað náðst samstaða um 25 prósent kjósenda þó einhverjir hafi þá viljað 20 prósent. Sjálfur leggur Friðrik til 15 prósent. Þarna er efinn gagnvart þjóðaratkvæðagreiðslunum. Líka er spurning hvort ákveðið hlutfall Alþingismanna eigin að geta krafist þess sama, þó prósentutalan yrði eflaust ekki eins. 

Eitt af frægustu kvæðum á Íslenskri tungu er Skúlaskeið eftir Grím Thomsen. Nokkrar glefsur úr því ljóði eru frægari en aðrar. Ef menn vilja lesa kvæðið allt er hægurinn á að gúgla einhverja setningu úr því. Snemma var mér bent á af Gunnari Benediktssyni skáldi að í upphafslínu kvæðisins væri raunar um ofstuðlun að ræða:

„Þeir eltu hann á átta hófahreinum". Þarna eru tvö H svo höfuðstafurinn í næstu línu ætti að vera H líka. Svo er þó ekki eins og margir muna því næsta lína er svona. „og aðra tvenna höfðu þeir til reiðar".

„Aldrei hefur enn í manna minni
meira riðið nokkur Íslendingur".

Segir líka í þessu eftirminnilega kvæði. Þetta hafa margir kosið að misskilja og margir klúrir og lélegir brandarar verið sagðir um það.

„Það var eins og blessuð skepnan skildi".

Er líka oft sagt og auðvitað er það úr Skúlaskeiði.

„Og í Víðikerum var ei nokkur
vel fær nema Jarpur Sveins í Tungu".

Segir í kvæðinu. Hvaða hestur var þetta eiginlega sem er þar með orðinn ódauðlegur og helst við Sörla sjálfan saman að jafna? Ekki kannast ég við aðrar sögur af honum og veit ekkert um hann.

„Sörli minn! Þig hef ég ungan alið
og aldrei valið nema bezta fóður.
Nú er líf mitt þínum fótum falið,
forðaðu mér nú undan, klárinn góður."

Er líka fræg og eftirminnileg replikka.

Og í lokin þetta: „Sörli er heygður Húsafells í túni" o.s.frv. Ég man að í fyrsta skipti sem ég las þetta kvæði var dramað alveg yfirþyrmandi. Jafnaðist á við Óhræsið eftir Jónas Hallgrímsson. En förum ekki nánar út í það að sinni.

Allt krökkt af berjum.

Athugasemdir

[Skorrdal 16.10.2010 kl. 04:02]

Las Skúlaskeið oft fyrir rúmliggjandi langömmu mína upp úr 1980. Kunni það utanbókar - en hef gleymt því að mestu. Mikil dramatík og var gaman að fylgjast með ömmu, sem lifði sig svo inn í textann að það var líkt og hún hefði þekkt þennan atburð - og hest. Sorgin var mikil þegar Sörli datt niður dauður.

Takk fyrir að minna mig á þetta kvæði.

[Gudmundur Bjarnason 16.10.2010 kl. 04:21]

Þú ert alltaf betri eftir því sem maður les þig sjaldnar.
Samt ertu góður.
Ég er ekkert að gera lítið úr þér Sæmi minn.

Ég sæki mikla andans gift til þín.

[Sæmundur Bjarnason, 16.10.2010 kl. 07:34]

Skúlaskeið er eitt af þeim ljóðum sem flestir kannst við. Þau eru fleiri en Skúlaskeið er framarlega.

[Sæmundur Bjarnason, 16.10.2010 kl. 07:37]

Takk, Guðmundur. Þó þú lesir bloggið mitt sjaldan vona ég að þú lesir gömul blogg líka þegar þú rekst inn. Þessvegna eru þau svona stutt. (Finnst mér)

[Sigurður Hreiðar, 16.10.2010 kl. 11:24]

Það er nokkuð ljóst að tíðarandinn núna krefst ákvæðis um þjóðaratkvæðagreiðslu inn í nýja stjórnarskrá. Það skelfilega við þetta er hve þátttökuprósentan á að vera lág, sem þarf til að knýja hana fram. Því eins og við vitum er mjög auðvelt að vekja múgmennsku til æsinga um mál sem gerð eru heit á hverjum tíma, þó í ljós komi etv. litlu síðar að þau voru í rauninni fáfengileg.

[Sæmundur Bjarnason, 16.10.2010 kl. 12:47]

Sigurður, ég held að 25% markið sé nokkuð hátt. Ekki dugar að setja markið við 50%. Þá væri þjóðaratkvæðagreiðslan óþörf!!

[Sigurður Hreiðar, 17.10.2010 kl. 11:10]

Mér finnst 25% skelfilega lág tala í þessu samhengi. Þá er næstum víst að hvaða kverúlantar sem eru geta æst upp í þjóðaratkvæðagreiðslu út hvað hvaða skitiríi sem er.

[Sæmundur Bjarnason, 17.10.2010 kl. 11:22]

Nei, Sigurður ég held að þú mikilir þetta fyrir þér. 10 til 15 % er kannski hægt að æsa upp. 25% er verulegur fjöldi og allir sem eru í vafa falla hinum megin. Þjóðaratkvæðagreiðslur mega samt ekki verða bara eitt lítið tölvuklikk.